Czym jest gospodarka o obiegu zamkniętym? Pojęcie to pochodzi z języka angielskiego – circular economy i wcielone zostało do języka polskiego jako gospodarka o obiegu zamkniętym (GOZ). GOZ oznacza zmianę sposobu myślenia i planowania producenta wyrobu (rozszerzona odpowiedzialność producenta) na wszystkich etapach cyklu życia produktu: od samego pomysłu, przez odpowiedni dobór składników oraz zmniejszenie wpływu wytwarzanych produktów na środowisko, co umożliwi ich wielokrotne użycie – tzw. ocena śladu środowiskowego. Założenie to przewiduje jak najdłuższe utrzymanie wysokiej jakości surowców naturalnych (zmniejszenie zależności od dostawców z krajów trzecich surowców niedostępnych w Polsce), materiałów biologicznych, odpadów poddanych recyklingowi, produktów, zasobów i materiałów, przy wytworzeniu jak najmniejszej ilości odpadów. Budowa gospodarki o obiegu zamkniętym ma na celu zwiększenie innowacyjności polskich przedsiębiorców oraz podniesienie ich konkurencyjności w stosunku do podmiotów zagranicznych.
GOZ w Polsce
W Polsce opracowano dokument „Mapa drogowej transformacji w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym„, który kompleksowo określa narzędzia służące przejściu od gospodarki linearnej do GOZ. Patrząc szerzej – ma być jednym z elementów realizacji celu głównego strategii na rzecz odpowiedzialnego rozwoju, czyli tworzenia warunków dla wzrostu dochodów mieszkańców Polski przy jednoczesnym wzroście spójności w wymiarze społecznym, ekonomicznym i terytorialnym.
Ministerstwo Inwestycji i Rozwoju zachęca do inwestycji w GOZ wskazując na możliwość zwiększenia wzrostu gospodarczego kraju, osiągnięcie oszczędności finansowych oraz korzyści środowiskowych (mniej odpadów, zdrowsze powietrze) z wykorzystaniem m.in. środków finansowych z Unii Europejskiej, które w nowej perspektywie budżetowej będą przeznaczone na te inwestycje.
Co dzięki gospodarce o obiegu zamkniętym zyska „Kowalski”?
Produkty będą trwalsze i rzadziej trzeba będzie je wymieniać na nowe, dzięki dostępności informacji o możliwości ich naprawy oraz pozyskaniu części zamiennych. Możliwe będzie skuteczniejsze egzekwowanie gwarancji, a konsument zyska kompletne informacje o oddziaływaniu produktu na środowisko naturalne. Konieczne jest uświadomienie konsumentom, że ich decyzje zakupowe mają duże znaczenie dla środowiska naturalnego i nie tylko cena powinna decydować o zakupie danego produktu, ale jakość jej wykonania oraz trwałość. Przykładem tego postępowania jest marnowanie żywności, które również jest związane z GOZ. W Polsce najwięcej żywności marnuje się w branży spożywczej i w hipermarketach. Na etapie konsumpcji marnuje jej się jednak mniej niż w Europie, mimo wszystko przez kupowanie zbyt dużej ilości jedzenia, złe planowanie posiłków, niewłaściwe przechowywanie, żywność starzeje się i jest wyrzucana do śmieci.
Wspomniana „Mapa drogowej transformacji w kierunku gospodarki o obiegu zamkniętym” to wstęp do zmiany świadomości producentów i konsumentów, technologii projektowania oraz wytwarzania produktów i usług. Jej wdrożenie w życie zapewne nie będzie procesem krótkim i tanim, ale na pewno opłaci się w niedalekiej przyszłości. Zanim jednak te rozwiązania zaczną być realnie wdrażane możemy już dziś samodzielnie zacząć lepiej planować swoje zakupy spożywcze i kupować dobra trwałe, lepszej jakości, czyli te, której dłużej nam posłużą.
Autor: Fundacja Razem dla Środowiska
Przeczytaj także: Zero waste – mniej śmieci według gospodarki o obiegu zamkniętym.