23 listopada 2019 r. weszła w życie ustawa z dnia 16 października 2019 r. o zmianie ustawy Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. poz. 2166), która ma na celu poprawę jakości powietrza i ograniczenie niskiej emisji powstającej w wyniku spalania węgla w piecach domowych, tzw. ustawa antykopciuchowa. Wprowadza ona szereg nowelizacji, które mają pomóc w walce o poprawę jakości powietrza. Najważniejsze z nich to ograniczenie ilości wprowadzanych do obrotu kotłów na paliwa stałe (tzw. kopciuchów) niespełniających norm emisyjności, ulga podatkowa, ujednolicenie stawki VAT 8% na odnawialne źródła energii (OZE) czy obligatoryjne przyłączenie nowych budynków do sieci ciepłowniczej.
W celu ograniczenia wprowadzania do obrotu kopciuchów w ustawie pojawił się zapis, że żadne kotły na paliwo stałe o znamionowej mocy cieplnej do 500 kW, które nie spełniają krajowych wymogów emisyjności określonych w rozporządzeniu, nie będą mogły być wprowadzane na rynek Polski.
Skąd biorą się kopciuchy?
Do tej pory takie kopciuchy mogły być sprowadzane do kraju, gdy zostały wyprodukowane lub dopuszczone do obrotu w innych krajach Unii Europejskiej oraz w Turcji, lub zgodnie z prawem wyprodukowane w państwie członkowskim Europejskiego Porozumienia o Wolnym Handlu, będącym stroną umowy o Europejskim Obszarze Gospodarczym. Każde tego typu urządzenie będzie mogło być poddane szczegółowej kontroli, a instytucją do tego uprawnioną będzie Inspekcja Handlowa.
Kontrolowana będzie m.in.:
- zgodność urządzeń z wymaganiami, w tym poprzez badania laboratoryjne kotłów;
- posiadanie odpowiedniej dokumentacji, świadectw, certyfikatów itp.
Za wykryte nieprawidłowości będą grozić kary pieniężne. Podsumowując – wprowadzanie do obrotu kopciuchów jest zakazane. Przy czym na potrzeby tych przepisów dodano definicję wprowadzenia do obrotu, przez co rozumie się każde rozporządzenie kotłem „przez dokonanie jakiejkolwiek czynności prawnej lub faktycznej, w tym najem oraz sprzedaż za pomocą środków porozumiewania się na odległość, w ramach prowadzonej działalności gospodarczej lub realizowane w innej formie niż w ramach prowadzonej działalności gospodarczej„.
Wspieranie odnawialnych źródeł energii – alternatywy dla kotłów
Beneficjenci programu Mój Prąd, w którym można otrzymać dofinansowanie do instalacji fotowoltaicznych, są zwolnieni z podatku PIT – ulga termomodernizacyjna. Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 129a ustawy PIT wolne od podatku są świadczenia, w szczególności dotacje oraz kwoty umorzonych pożyczek, otrzymane ze środków NFOŚiGW lub WFOŚ na przygotowanie dokumentacji oraz realizację przedsięwzięć.
Kolejnym istotnym narzędziem jest ujednolicenie stawki VAT do 8% na urządzenia OZE montowane na i poza budynkiem, czyli głównie paneli fotowoltaicznych oraz kolektorów słonecznych. Do tej pory inna stawka VAT obowiązywała przy montażu odnawialnych źródeł energii na budynku mieszkalnym, a inna przy umieszczeniu ich na gruncie czy budynku gospodarczym.
Nowe budynki muszą być przyłączone do sieci ciepłowniczej
Nowelizacja wprowadza również przepis nakładający obowiązek przyłączenia do sieci ciepłowniczej nowych budynków, o ile nie będą korzystały z OZE, oczywiście pod warunkiem, że zaistnieją techniczne i ekonomiczne warunki przyłączenia do sieci ciepłowniczej oraz dostarczania ciepła. Obowiązek ten nie dotyczy budynków, w których planowana jest indywidualna instalacja cieplna o współczynniku nakładu nieodnawialnej energii pierwotnej nie wyższej niż 0,8. W praktyce może to oznaczać, że jedynie pompy ciepła są w stanie spełnić powyższy warunek.
Autor: Fundacja Razem dla Środowiska
Przeczytaj także: Czy programy wymiany pieców i docieplenia poprawią jakość powietrza?