Rozporządzeniem, które ustanawia zasady dotyczące zharmonizowanego przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji gazów cieplarnianych w całej Unii Europejskiej, w ramach unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS), jest rozporządzenie 2019/331/UE (FAR). Jednakże od 2021 r. obowiązywać nas będzie również rozporządzenie wydane po rozporządzeniu FAR, czyli rozporządzenie wykonawcze Komisji (UE) 2019/1842 z dnia 31 października 2019 r. ustanawiające zasady stosowania dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do dalszych ustaleń dotyczących dostosowań przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji gazów cieplarnianych ze względu na zmiany w poziomie działalności.
Nowości w unijnym systemie handlu uprawnieniami do emisji
W IV etapie EU ETS, przypadającym na lata 2021-2030, będą obowiązywały nowe wymogi sprawozdawczości dotyczące poziomów działalności. W latach 2013-2020 dokumentem informującym o poziomach działalności były „Informacje o rzeczywistych lub planowanych zmianach zdolności produkcyjnej, zmianach poziomu działalności oraz zmianach w działaniach w instalacji w danym roku w podziale na podinstalacje”, zgodnie z art. 64 ust. 1 ustawy z dnia 12 czerwca 2015 r. o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych. Dane, które były wykazywane, zawierały dużo wartości szacunkowych z racji składania ich w ostatnim kwartale roku rozliczeniowego.
Od stycznia 2021 r. prowadzący instalację będzie zobowiązany do przedkładania informacji dotyczących poziomów działalności w postaci raportu dotyczącego poziomów działalności. Raport dotyczący poziomów działalności będzie dokumentem w formie pliku .xls i będzie stanowił podstawę dostosowania przydziału uprawnień do emisji gazów cieplarnianych. Pierwszy kwartał jest okresem bardzo gorącym w zakresie sprawozdawczości dla instalacji. Na tle nowego rozporządzenia, dodatkowym raportem składanym do 31 marca każdego roku, w okresie 2021-2030, jest nowy raport dotyczący poziomu działalności, który będzie podlegał weryfikacji przez akredytowanego weryfikatora, a zatem wraz z tym raportem przedkładane będzie sprawozdanie z weryfikacji raportu dotyczącego poziomu działalności (procedura będzie analogiczna jak w przypadku raportu o wielkości emisji). W pierwszym roku sprawozdawczości raport dotyczący poziomu działalności ma zawierać dane dotyczące 2 lat poprzedzających jego złożenie, czyli lat 2019 i 2020. W następnych latach raport dotyczący poziomu działalności będzie zawierał dane tylko z jednego roku.
Wyznaczanie średniego poziomu działalności
Od 2021 r. właściwy organ wyznacza średni poziom działalności dla każdej podinstalacji na podstawie średniej arytmetycznej, wyciągniętej z pełnej, dwuletniej działalności instalacji. Aczkolwiek średni poziom działalności nie jest obliczany dla pierwszych 3 lat kalendarzowych działalności nowych podinstalacji oraz instalacji.
Następnie właściwy organ porównuje historyczny poziom działalności ze średnim poziomem działalności podinstalacji. Jeśli różnica tych poziomów będzie większa niż 15%, nastąpi dostosowanie przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji gazów cieplarnianych poprzez ich zwiększenie czy zmniejszenie dla danej podinstalacji.
Od 2021 r. prowadzący instalację uczestniczącą w EU ETS, której zostały przyznane bezpłatne uprawnienia do emisji gazów cieplarnianych, będzie miał obowiązek składania raportu dotyczącego poziomu działalności. Raport dotyczący poziomu działalności będzie podlegał weryfikacji i będzie się go przedkładać właściwemu organowi wraz ze sprawozdaniem z weryfikacji do 31 marca każdego roku.
Rok 2020 to ostatni rok, w którym należy złożyć, w okresie od 15 listopada do 31 grudnia 2020 r., sprawozdanie dotyczące monitorowania poziomu działalności i zmian w instalacjach. Niemniej jednak, wg nowego rozporządzenia wykonawczego Komisji (UE) 2019/1842 z dnia 31 października 2019 r. ustanawiającego zasady stosowania dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do dalszych ustaleń dotyczących dostosowań przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji ze względu na zmiany w poziomie działalności, w pierwszym kwartale 2021 r. w obowiązku prowadzącego instalację będzie złożenie raportu dotyczącego poziomu działalności obejmującego lata 2019-2020.
Autor: Fundacja Razem dla Środowiska