9 czerwca 2016 r. została opublikowana decyzja Komisji (UE) 2016/902 ustanawiająca konkluzje dotyczące najlepszych dostępnych technik (BAT) w odniesieniu do wspólnych systemów oczyszczania ścieków/gazów odlotowych i zarządzania nimi w sektorze chemicznym zgodnie z dyrektywą Parlamentu Europejskiego i Rady 2010/75/UE (konkluzje BAT CWW). Zawarte w konkluzjach BAT CWW wymagania dotyczą instalacji IPPC, wymagających pozwolenia zintegrowanego, wymienionych w załączniku I do dyrektywy 2010/75/UE, w tym m.in. instalacji z działalności w zakresie:
- przemysłu chemicznego, obejmującego produkcję:
- organicznych substancji chemicznych, takich jak węglowodory proste i pochodne węglowodorów, halogenopochodne, związki metaloorganiczne, tworzywa sztuczne, kauczuki syntetyczne, barwniki oraz pigmenty, produkty i środki powierzchniowo czynne,
- nieorganicznych substancji chemicznych, takich jak gazy, kwasy, zasady, sole, niemetale, tlenki metali oraz inne związki nieorganiczne,
- nawozów na bazie fosforu, azotu i potasu,
- środków ochrony roślin czy biocydów,
- produktów farmaceutycznych łącznie z produktami pośrednimi,
- materiałów wybuchowych;
- oczyszczania ścieków innych niż komunalne i pochodzących z powyższych instalacji, prowadzonych przez niezależnego operatora.
Obowiązki wynikające z konkluzji BAT CWW
Konkluzje BAT CWW wprowadziły m.in. wymóg okresowego monitorowania rozproszonych emisji lotnych związków organicznych (LZO) do powietrza z istotnych źródeł. Poprzez emisje rozproszone lotnych związków organicznych należy rozumieć emisje nieskanalizowane LZO, które mogą pochodzić ze źródeł „obszarowych” (np. zbiorników) lub źródeł „punktowych” (np. kołnierzy rurowych).
Obowiązek monitoringu niezorganizowanych emisji lotnych związków organicznych został określony w BAT 5. Wskazano również następujące techniki, jakie mogą zostać wykorzystane do prowadzenia monitoringu niezorganizowanych emisji lotnych związków organicznych:
- detekcja niezorganizowanych LZO (np. przy użyciu przyrządów przenośnych, zgodnie z normą EN 15446) w połączeniu z krzywymi korelacji, w odniesieniu do kluczowego wyposażenia;
- optyczne obrazowanie gazów;
- obliczanie emisji rozproszonych LZO na podstawie czynników emisji, weryfikowane okresowo pomiarami, np. raz na 2 lata.
Wymagany monitoring niezorganizowanych emisji lotnych związków organicznych powinien być prowadzony z wykorzystaniem odpowiedniej kombinacji ww. technik. W przypadku gdy duża ilość niezorganizowanych LZO jest poddawana obróbce, techniki te mogą zostać uzupełnione okresowymi kampaniami pomiarowymi z wykorzystaniem optycznych technik opartych na absorpcji, takich jak lidar absorpcji różnicowej czy przenikanie promieniowania słonecznego.
Drugim rodzajem monitoringu, jaki wprowadziły konkluzje BAT CWW, jest regularny monitoring emisji odorów z istotnych źródeł. Obowiązek ten został określony w BAT 6 i dotyczy instalacji IPPC, z których można się spodziewać uciążliwości odorowej lub takich, dla których uciążliwość ta została stwierdzona. Monitoring emisji odorów może być prowadzony z wykorzystaniem techniki olfaktometrii dynamicznej, zgodnie z normą EN 13725, a pomiary emisji można uzupełnić pomiarami czy oszacowaniem narażenia na odory lub oszacowaniem skutków takiego narażenia.
Konkluzje BAT dopuszczają również stosowanie innych technik monitorowania emisji odorów niż wskazane powyżej, pod warunkiem, że zapewnią one co najmniej równoważny poziom ochrony środowiska. Należy również pamiętać, że wymogi określone w konkluzjach BAT CWW są uzupełnieniem wymagań zawartych w dokumentach referencyjnych i konkluzjach dotyczących najlepszych dostępnych technik, właściwych dla poszczególnych gałęzi przemysłu, dziedzin wspólnych oraz wymagań dyrektywy 2010/75/UE.
Terminy na spełnienie wymagań konkluzji BAT CWW
Termin dostosowania istniejących przed 9 czerwca 2016 r. instalacji IPPC do konkluzji BAT CWW upływa z dniem 9 czerwca 2020 r. W przypadku oczyszczalni ścieków termin ten dotyczy wyłącznie niezależnie eksploatowanych oczyszczalni ścieków, których główne źródło ścieków pochodzi z przemysłu chemicznego. W przypadku pozostałych instalacji IPPC w przemyśle chemicznym termin ten dotyczy głównej działalności instalacji.
Aktualnie w przemyśle chemicznym poza konkluzjami BAT CWW zostały opublikowane konkluzje dotyczące najlepszych dostępnych technik dla wielkotonażowej produkcji organicznych substancji chemicznych, dla których czas na dostosowanie instalacji IPPC mija 7 grudnia 2021 r. W przypadku instalacji IPPC nowo uruchamianych czy zmienianych w sposób istotny, poprzez wprowadzenie nowych jednostek lub zespołów urządzeń, wymagania konkluzji dotyczących najlepszych dostępnych technik obowiązują od momentu rozpoczęcia ich eksploatacji.
Autor: Fundacja Razem dla Środowiska