20 lipca 2018 r. Sejm Rzeczypospolitej Polskiej uchwalił nowelizację ustawy o odpadach (Prezydent podpisał ustawę w dniu 26 lipca 2018 r.), która wg jej autorów wprowadza przepisy umożliwiające rozwiązanie problemu porzucania odpadów przez podmioty gospodarujące odpadami w miejscach na ten cel nieprzeznaczonych, jak również w miejscach, w których zakończono działalność w zakresie gospodarki odpadowej, a także zapobieżenia wybuchom pożarów w miejscach składowania i magazynowania odpadów. Powyższe wiąże się jednak z licznymi obowiązkami dla przedsiębiorców i administracji, a także związanymi z tym kosztami.
Wyższe koszty gospodarowania odpadami
W ocenie wielu ekspertów rządzący zastosowali kolejne rozwiązania, które podniosą koszty gospodarowania odpadami, przy braku zapewnienia źródeł finansowania pełnego cyklu życia produktu, czyli także z fazą bycia odpadem. W praktyce wytwórca odpadów nadal będzie poszukiwał najtańszej usługi zapewniającej pozbycie się odpadów, co nie wyeliminuje nielegalnych praktyk. Zaostrzone przepisy i wymagania dotyczące opinii gmin, wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska (WIOŚ) oraz właściwego komendanta miejskiego Państwowej Straży Pożarnej nadal nie będą dotyczyć podmiotów nielegalnie zbierających odpady.
Dodatkowe obowiązki odnośnie odpadów
Nowelizacja ustawy nakłada na urzędników dodatkowe obowiązki, które w połączeniu z brakiem centralnej bazy danych o decyzjach na gospodarowanie odpadami spowoduje bardzo duże obciążenie administracyjne, które w praktyce może nie przynieść oczekiwanych rezultatów. Zwiększenie kompetencji oraz deklarowane wsparcie finansowe WIOŚ powinno przynieść wymierne korzyści dla środowiska. Wojewódzcy inspektorzy ochrony środowiska będą czuwać nad stanem środowiska przez całą dobę, a nie, jak dotychczas, w jednozmianowym trybie, który pozwalał nieuczciwym osobom na naruszanie prawa po godzinach pracy urzędu.
Zapisy ustawy wymagające niekaralności osób zarządzających firmami gospodarującymi opadami stanowić będą istotne narzędzie w eliminowaniu procederu zakładania firm „słupów” porzucających odpady. Przedsiębiorcy gospodarujący odpadami w 6 miesięcy od wejścia w życie ustawy zobowiązani zostali do uruchomienia monitoringu wizyjnego, umożliwiającego rejestrację obrazu przez 24 godziny na dobę. Skuteczność tego rozwiązania będzie dobra wówczas, jeśli przechowywanie zostanie nakazane w systemie chmurowym (brak możliwości spalenia zapisów monitoringu wizyjnego wraz z odpadami w przypadku pożaru).
Najbardziej dotykającą przedsiębiorców zmianą jest wprowadzenie art. 48a, który mówi o potrzebie zabezpieczenia roszczeń na wypadek potrzeby wykonania zastępczego. Zgodnie z licznymi uwagami przedsiębiorców głównie z branży gospodarki złomem, Minister Środowiska zadeklarował zróżnicowanie stawek w zależności od rodzaju odpadu, który ma zostać zabezpieczony. Przedstawiciele branży tworzy sztucznych rekomendowali, aby zabezpieczeniem była wartość surowca udokumentowana fakturami zakupowymi.
Praktyka będzie najlepszym weryfikatorem ekspresowo procedowanych przepisów.
Autor: Fundacja Razem dla Środowiska