Państwowe Gospodarstwo Wodne Wody Polskie (PGW WP) przygotowało wskazówki (tzw. niewiążące stanowisko) dla gmin, pomocne przy ustalaniu opłat za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej, w odpowiedzi na liczne pytania zgłaszane w tej sprawie. Według art. 269 ust. 1 pkt 1 ustawy – Prawo wodne, opłatę za usługi wodne uiszcza się m.in. za trwałe zmniejszenie naturalnej retencji terenowej na nieruchomości o powierzchni powyżej 3500 m2, jeśli zmniejszono powierzchnię biologicznie czynną w wielkości powyżej 70% powierzchni nieruchomości, a nieruchomość ta nie jest objęta systemem kanalizacji otwartej ani zamkniętej. Opłata ta jest naliczana, nawet jeśli ww. nieruchomość, na której podmiot prowadzi działalność, jest wyposażona w zakładową kanalizację deszczową, odprowadzającą wody opadowe i roztopowe do rzeki, a podmiot ponosi opłatę za odprowadzanie tych wód na podstawie obowiązującego pozwolenia wodnoprawnego.
Wynika to z wyjaśnienia Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Gospodarki Morskiej i Żeglugi Śródlądowej, zgodnie z którym wykonanie wewnątrzzakładowego systemu odprowadzania opadów atmosferycznych nie może być uznane za obszar ujęty w system kanalizacji otwartej lub zamkniętej, jeśli nie działa on razem z istniejącym na danym obszarze systemem kanalizacji służącym do odprowadzania deszczówki. Wyjaśnienie to jest zbieżne z wcześniejszym stanowiskiem PGW WP, opisanym poniżej.
Kto podlega opłacie za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej?
Obowiązek ustalania wysokości opłaty za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej należy do gminy, tj. do wójtów, burmistrzów czy prezydentów miast.
Opłacie za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej podlega każdy, kto sprawuje władztwo nad taką nieruchomością, a więc:
- osoby fizyczne;
- osoby prawne;
- jednostki organizacyjne.
Opłaty za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej nie ponosi się jedynie za jezdnie (tj. części dróg przeznaczonych do ruchu pojazdów) dróg publicznych oraz drogi kolejowe, z których wody opadowe lub roztopowe są odprowadzane do wód czy do ziemi przy pomocy urządzeń wodnych, umożliwiających retencję bądź infiltrację tych wód.
Zmniejszenie retencji na terenie nieruchomości nieobjętej dotychczas pozwoleniem wodnoprawnym można określić np. za pomocą:
- danych z rejestrów prowadzonych przez gminę na potrzeby ustalenia podatku od nieruchomości;
- wypisów z ewidencji gruntów i budynków;
- decyzji o warunkach zabudowy i zagospodarowania terenu;
- pozwoleń na budowę;
- dokumentów składanych w celu dokonania odbioru budowy.
Dane potrzebne do ustalenia opłaty za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej mogą być również przekazane dobrowolnie przez podmiot obowiązany do opłaty. Natomiast dane dotyczące nieruchomości objętej pozwoleniem wodnoprawnym powinny być ujęte w tej decyzji.
Ile wynosi opłata za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej
Opłatę za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej oblicza się mnożąc jednostkową stawkę opłaty (zróżnicowanej w zależności od tego, czy zastosowana jest kompensacja retencyjna i jakiej pojemności są urządzenia do retencjonowania wody z powierzchni uszczelnionych) razy wielkość całej, utraconej powierzchni biologicznie czynnej oraz czasu (stawki odnoszą się do jednego roku). Opłatę za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej należy wyliczyć za cały rok, a następnie trzeba ją podzielić na kwartały, gdyż obowiązany podmiot musi dokonywać wpłat kwartalnych.
Informacja o wysokości opłaty za zmniejszenie naturalnej retencji
W przekazywanej podmiotom informacji o wysokości opłaty za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej powinny znaleźć się:
- nazwa i adres podmiotu obowiązanego do uiszczenia opłaty;
- kwartalna wysokość opłaty;
- sposób obliczenia opłaty;
- termin wniesienia opłaty (14 dni od dnia doręczenia informacji);
- numer rachunku bankowego urzędu gminy lub miasta, na który należy uiścić opłatę;
- pouczenie o następstwach nieuiszczenia opłaty w terminie;
- podpis osoby upoważnionej do sporządzenia informacji.
Jak rozumieć pojęcie „nieruchomość”?
Przy ustalaniu powierzchni nieruchomości należy stosować zasadę „jedna księga – jedna nieruchomość”, bez względu na to, ile księga wieczysta obejmuje działek, a także czy graniczą one ze sobą, czy nie.
Jak rozumieć pojęcie „powierzchnia biologicznie czynna”?
Najlepiej skorzystać z definicji „terenu biologicznie czynnego” określonej w rozporządzeniu Ministra Infrastruktury, wg której jest to „teren z nawierzchnią ziemną, urządzoną w sposób zapewniający naturalną wegetację, a także 50% powierzchni tarasów i stropodachów z taką nawierzchnią, nie mniej jednak niż 10 m2, a także wodę powierzchniową na tym terenie”. Przy ustalaniu wielkości wyłączenia powierzchni nieruchomości z powierzchni biologicznie czynnej trzeba przyjąć, że powierzchnia biologicznie czynna to teren o nawierzchni przygotowanej tak, aby zapewnić naturalną wegetację roślin i magazynowanie wód opadowych.
Jak rozumieć pojęcie „system kanalizacji otwartej lub zamkniętej”?
Przez system kanalizacji należy rozumieć zespół urządzeń służących do odprowadzania wód opadowych i roztopowych z danego terenu, którymi mogą być urządzenia kanalizacji deszczowej oraz ogólnospławnej. Przy czym zamknięte systemy kanalizacji to rurociągi oraz zamknięte kanały ściekowe razem ze studzienkami, a otwarte to m.in. rowy.
Z materiału pomocniczego Państwowego Gospodarstwa Wodnego Wody Polskie wynika, że obowiązek naliczania opłaty za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej dotyczy nieruchomości, która faktycznie nie jest podłączona do zewnętrznego systemu kanalizacji otwartej ani zamkniętej, bez względu na to, czy w danym miejscu (miejscowości) jest wybudowany system kanalizacji oraz czy nieruchomość ta może być do niego w każdej chwili podłączona. Tak więc opłata za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej dotyczy nieruchomości, gdy wody opadowe i roztopowe odprowadzane są poprzez wewnętrzny (zakładowy) system odprowadzania deszczówki oraz niezależnie od tego, czy za pomocą urządzeń retencjonujących wodę, czy bez nich, z tym że opłata ta będzie niższa przy zastosowaniu urządzeń retencjonujących, czyli przy tzw. kompensacji retencyjnej.
Jak rozumieć pojęcie „roboty” i „obiekt budowlany”?
Pojęcie „robót” zgodnie ze Słownikiem języka polskiego PWN oznacza zbiorowe prace wykonywane do zrealizowania przedsięwzięcia. Natomiast zgodnie z Prawem budowlanym za „obiekt budowlany” uznaje się wzniesiony z użyciem wyrobów budowlanych budynek, budowlę lub obiekt małej architektury, wraz z instalacjami zapewniającymi możliwość użytkowania obiektu zgodnie z jego przeznaczeniem. Opłata za zmniejszenie naturalnej retencji terenowej powinna być więc naliczana nie tylko w przypadku wybudowania budynku, ale również w przypadku wykonania jakiegokolwiek przedsięwzięcia zmniejszającego na danej nieruchomości magazynowanie wody w ziemi.
Autor: Fundacja Razem dla Środowiska