W unijnym systemie handlu uprawnieniami do emisji (EU ETS) jednym z nieodłącznych elementów przydziału bezpłatnych uprawnień jest plan metodyki monitorowania, z ang. monitoring methodology plan (MMP). Stanowi on istotę raportu dotyczącego danych podstawowych (NIMs) oraz rocznych raportów o poziomach działalności. W związku z tym warto odświeżyć informacje dotyczące zatwierdzenia, jak i zgłoszenia zmian w MMP.
Plan metodyki monitorowania – co to jest?
Plan metodyki monitorowania to dokument zawierający:
- szczegółowy opis instalacji z uwzględnieniem podinstalacji;
- opis występujących procesów produkcji;
- szczegółowe informacje dotyczące stosowanej metodyki monitorowania elementów i działań instalacji oraz źródeł danych dotyczących poziomów działalności.
Plan metodyki monitorowania powinien zatem obejmować szczegółową, kompletną i przejrzystą dokumentację przepływu danych.
Plan metodyki monitorowania przedkłada się do zatwierdzenia w drodze decyzji właściwemu organowi do wydania zezwolenia na emisję gazów cieplarnianych, który sprawdza, czy dokument jest zgodny z zezwoleniem oraz czy zawiera wszystkie niezbędne elementy, a następnie kieruje go do Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami, który jest organem opiniującym. Należy pamiętać, aby wniosek o zatwierdzenie MMP dla nowej instalacji złożyć właściwemu organowi nie później niż 4 miesiące przed pierwszym dniem działalności instalacji.
Szczegółowa zawartość MMP
Zgodnie z załącznikiem VI do rozporządzenia delegowanego Komisji (UE) nr 2019/331 z dnia 19 grudnia 2018 r. w sprawie ustanowienia przejściowych zasad dotyczących zharmonizowanego przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji w całej Unii Europejskiej na podstawie art. 10a dyrektywy 2003/87/WE Parlamentu Europejskiego i Rady (FAR), plan metodyki monitorowania musi zawierać informacje o:
- instalacji, m.in. dane identyfikacyjne, opis instalacji, procesów i źródeł emisji, schemat oraz plan instalacji, odniesienie do procedur zakładowych, wykaz i opis połączeń z innymi instalacjami objętymi EU ETS;
- podinstalacjach, m.in. granice systemowe, w których określone są jednostki techniczne, opis prowadzonych procesów, materiałów wsadowych, paliw, produktów i podinstalacji, informacje o systemach ciepłowniczych, związanych z daną podinstalacją, opis metody rejestrowania produktów na podstawie kodów PRODCOM;
- metodach monitorowania na poziomie instalacji, m.in. opis metod stosowanych do bilansów ciepła oraz metod zapobiegania występowania luk w danych i podwójnego liczenia;
- metodach monitorowania na poziomie podinstalacji, m.in. opis metod stosownych do rocznego rozliczania wytwarzanego produktu oraz metod stosowanych do przypisywania i obliczania emisji bezpośrednich, właściwych współczynników emisji energii z paliw, emisji dotyczących ciepła, wytwarzania oraz zużycia energii elektrycznej.
Zmiany w planie metodyki monitorowania
Osoby odpowiedzialne za monitorowanie i raportowanie poziomów działalności instalacji powinny regularnie sprawdzać, czy MMP jest zgodny m.in. z rozporządzeniem FAR oraz dotychczasowym funkcjonowaniem instalacji, a także czy monitorowanie można udoskonalić.
Plan metodyki monitorowania musi zostać zmieniony jeżeli:
- w instalacji pojawią się nowe emisje, poziomy działalności lub przyrządy pomiarowe;
- w instalacji pojawią się zmiany w metodzie pobierania próbek lub w metodzie analitycznej;
- zostanie znaleziona nieprawidłowość w danych istniejących;
- zidentyfikowano brak zgodności z rozporządzeniem FAR;
- wdrożone zostaną udoskonalenia.
Zmiany MMP, które zgodnie z rozporządzeniem FAR mają charakter zmian istotnych:
- zmiany wynikające ze zmian w instalacji, w szczególności nowych podinstalacji, zmian granic istniejących podinstalacji lub zamknięć podinstalacji;
- zmiana metodyki monitorowania na inną metodykę;
- zmiana domyślnej wartości lub metody szacowania określonej w MMP;
- zmiany na wniosek właściwego organu w celu zapewnienia zgodności planu metodyki monitorowania z wymaganiami rozporządzenia FAR.
Wszelkie, planowane zmiany w MMP należy zgłaszać właściwemu organowi niezwłocznie. W przypadku gdy planowana zmiana w MMP ma charakter zmiany istotnej, prowadzący instalację jest obowiązany wystąpić do organu właściwego do wydania zezwolenia o zatwierdzenie istotnej zmiany w terminie 21 dni od dnia zgłoszenia zmiany. Właściwy organ może zezwolić, aby zmiany w planie metodyki monitorowania niemające charakteru zmiany istotnej mogły być zgłaszane do końca roku kalendarzowego.
Zatwierdzony MMP jest jednym z kluczowych elementów w funkcjonującej instalacji. Ustalone w nim są zasady monitorowania danych, na podstawie których przygotowywany jest raport NIMs oraz raport o poziomach działalności. Warto mieć na uwadze, że MMP jest ściśle związany z planem monitorowania emisji gazów cieplarnianych.
Autor: Fundacja Razem dla Środowiska