Plany i programy strategiczne gmin podlegają procesowi monitorowania oraz ewaluacji, czyli badaniom realizacji. Monitorowanie postępów wynikających z realizacji działań stanowi podstawę do wprowadzania zadań korygujących lub aktualizujących rozwiązania zaproponowane w dokumencie. Zgodnie z wytycznymi przewodnika planu działań na rzecz zrównoważonej energii, aktualizacji podlegają również plany gospodarki niskoemisyjnej (PGN).
Jak monitorować i aktualizować plany gospodarki niskoemisyjnej?
Dla skutecznego prowadzenia monitoringu i realizacji PGN zakłada się:
- systematyczne zbieranie danych, obrazujących zmiany realizacji projektów;
- analizę planu gospodarki niskoemisyjnej w zakresie jego zgodności z obowiązującymi przepisami, wymogami, wytycznymi oraz zaleceniami dotyczącymi zakresu oraz zawartości PGN;
- porównywanie stanu rzeczywistego z przyjętymi wcześniej założeniami, analizę danych i podejmowanie ewentualnych działań zarządczych, korygujących;
- zaangażowanie władz gminy oraz podmiotów wdrażających, które uczestniczą w realizacji projektów.
Dobre praktyki w zarządzaniu i aktualizowaniu PGN
Gminy, aby skutecznie zarządzać realizacją oraz monitorować PGN, posługują się m.in. specjalistycznym oprogramowaniem, umożliwiającym zarządzanie danymi o ilości zużytej energii czy systematyzowanie informacji związanych z oceną gospodarki energią i surowcami. Gminy, poprzez wykorzystywanie nowych technologii oraz technik komunikacyjnych, podążają w kierunku smart city, w celu zwiększenia wydajności infrastruktury gminnej, miejskiej i jej komponentów, a także podniesienia świadomości mieszkańców.
Wśród dobrych praktyk w zakresie aktualizacji planów gospodarki niskoemisyjnej, można wymieniać zarządzenia wójtów, burmistrzów, prezydentów gmin, którymi powoływani zostają koordynatorzy lub pełnomocnicy, zespoły ds. zarządzania energią, odpowiedzialne za proces monitorowania zużyć mediów oraz realizację i aktualizację PGN.
Korzyści aktualizacji planów gospodarki niskoemisyjnej
Aktualizacja PGN pozwala na:
- szybki dostęp do danych dotyczących zużycia energii;
- monitoring oszczędności w wyniku realizowanych przedsięwzięć;
- przegląd informacji o bilansie dwutlenku węgla w sektorach planu gospodarki niskoemisyjnej;
- posiadanie aktualnej listy zadań, inwestycji, która umożliwia aplikowanie o fundusze na ich realizację ze środków zewnętrznych;
- oszczędność mediów, zwiększenie efektywności energetycznej;
- obniżenie kosztów funkcjonowania obiektów;
- zmniejszenie emisji substancji do powietrza, w tym dwutlenku węgla;
- wzrost świadomości użytkowników w zakresie efektywnego korzystania z wody i energii;
- kreowanie i rozwój wizerunku jednostki samorządu terytorialnego, świadomej konieczności efektywnego zarządzania energią zgodnie z zasadami zrównoważonego rozwoju;
- wizualizację danych za pomocą interaktywnych map w miejskich systemach informacji przestrzennej.
Należy podkreślić, że proces monitoringu realizacji PGN wymaga stałego raportowania.
Poprzez świadome włączanie interesariuszy w realizację i aktualizację planów, programów strategicznych gmin, wzrasta świadomość ekologiczna, odpowiedzialność w zakresie podejmowanych działań, które w konsekwencji wpływają na jakość życia wszystkich mieszkańców.
Autor: Fundacja Razem dla Środowiska