instalacje uczestniczące w unijnym systemie handlu uprawnieniami do emisji

Od kiedy obowiązują nowe rozporządzenia MRR i AVR?

Komisja Europejska (KE) pod koniec 2018 r. opublikowała nowe wersje rozporządzeń:

  • 2018/2066 w sprawie monitorowania i raportowania wielkości emisji gazów cieplarnianych (MRR);
  • 2018/2067 w sprawie weryfikacji danych oraz akredytacji weryfikatorów (AVR).

Rozporządzenia te mają znaczenie dla podmiotów uczestniczących w unijnym systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych (EU ETS), jak i dla weryfikatorów EU ETS.

Rozporządzenie MRR

Rozporządzenie MRR ustanawia zasady monitorowania i raportowania w zakresie emisji gazów cieplarnianych oraz danych dotyczących działalności, zgodnie z dyrektywą 2003/87/WE, w okresie rozliczeniowym, rozpoczynającym się 1 stycznia 2021 r., jak również w kolejnych okresach rozliczeniowych. Dane te są określone dla rodzajów działań wymienionych w załączniku I do powyższej dyrektywy i działalności pochodzących z instalacji oraz działań lotniczych, a także do monitorowania i raportowania w zakresie danych dotyczących tonokilometrów pochodzących z działań lotniczych.

Działania wymienione w załączniku I do dyrektywy 2003/87/WE dotyczą:

  • prowadzonej w instalacjach (o określonej zdolności produkcyjnej) produkcji m.in.:
    • energii,
    • metali oraz ich obróbki,
    • w przemyśle mineralnym: klinkieru cementowego, wapna, wyrobów gipsowych, szkła, wyrobów ceramicznych, materiałów izolacyjnych,
    • pulpy drzewnej lub innych materiałów włóknistych, papieru i tektury,
    • niektórych chemikaliów;
  • wychwytywania, przesyłania czy składowania dwutlenku węgla;
  • operacji lotniczych.

Przepisy te nie obejmują instalacji lub części instalacji wykorzystywanych do badań, rozwoju i testowania nowych produktów, procesów oraz instalacji wykorzystujących wyłącznie biomasę.

Monitorowanie i raportowanie z zakresu emisji gazów cieplarnianych

Monitorowanie i raportowanie wielkości emisji gazów cieplarnianych należy prowadzić w sposób kompletny. Dane te obejmują wszystkie emisje gazów cieplarnianych pochodzące z procesów technologicznych i ze spalania, ze wszystkich źródeł emisji oraz strumieni materiałów wsadowych. Uwzględniane są również dane o innych stosowanych działaniach, a także emisje wszystkich gazów cieplarnianych, określonych w odniesieniu do tych rodzajów działań. Należy zwrócić uwagę, by nie liczyć podwójnie tych samych danych.

Monitoring z zakresu emisji gazów cieplarnianych powinien być spójny i porównywalny w czasie. Prowadzący instalacje i operatorzy statków powietrznych powinni stosować tą samą metodykę monitorowania emisji gazów cieplarnianych oraz zbiory danych, z zastrzeżeniem zmian i odstępstw potwierdzonych przez właściwy organ.

Dane z monitorowania emisji gazów cieplarnianych (w tym założenia, dane referencyjne, dane dotyczące działalności oraz współczynniki obliczeniowe) powinny być gromadzone, zapisywane, zestawiane, analizowane i dokumentowane w sposób przejrzysty. Dane te mają umożliwić weryfikatorowi EU ETS i właściwym organom odtworzenie sposobu określenia wielkości emisji gazów cieplarnianych.

Zgłaszane dane dotyczące emisji gazów cieplarnianych oraz inne przedstawiane w związku z nimi dane powinny być dokładne i poprawne oraz dobrane i zaprezentowane niestronniczo. Muszą zapewniać wiarygodny i realny wykaz emisji gazów cieplarnianych z danej instalacji czy pochodzących od danego operatora statku powietrznego.

Monitorowanie i raportowanie w zakresie emisji gazów cieplarnianych powinno być wykonane jak najdokładniej, chyba że nie jest to technicznie wykonalne lub jest zbyt kosztowne. Prowadzący instalacje oraz operatorzy statków powietrznych muszą uwzględnić w dalszym monitorowaniu i raportowaniu z zakresu emisji gazów cieplarnianych zalecenia ze sprawozdania sporządzonego przez akredytowanego weryfikatora EU ETS po weryfikacji raportów.

Plan monitorowania wielkości emisji gazów cieplarnianych

Ogólne przepisy odnośnie planu monitorowania wielkości emisji gazów cieplarnianych dotyczą:

  • zawartości planu i jego przedłożenia;
  • znormalizowanego i uproszczonego planu;
  • zmian i zatwierdzania zmian planu;
  • wdrażania i rejestracji zmian planu.

Jakie są pozostałe wymagania z zakresu emisji gazów cieplarnianych?

Pozostałe wymogi z zakresu emisji gazów cieplarnianych dotyczące prowadzących instalacje i operatorów statków powietrznych dotyczą:

  • technicznej wykonalności określonej metodyki monitorowania wielkości emisji oraz nieracjonalnych kosztów jej stosowania;
  • monitorowania emisji oraz danych dotyczących tonokilometrów z działań lotniczych;
  • zarządzania danymi oraz ich kontroli;
  • raportowania;
  • technologii informacyjnych;
  • w przypadku monitorowania emisji z instalacji:
    • kategoryzacji instalacji, strumieni materiałów wsadowych i źródeł emisji,
    • granic monitorowania,
    • wyboru metodyki monitorowania.

Rozporządzenie AVR

Rozporządzenie AVR ustanawia przepisy dotyczące weryfikacji raportów składanych, na podstawie dyrektywy 2003/87/WE, przez prowadzących instalacje i operatorów statków powietrznych, a także dotyczące akredytacji weryfikatorów unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych i nadzoru nad nimi. Rozporządzenie AVR precyzuje wymagania wzajemnego uznawania weryfikatorów unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych i oceny wzajemnej krajowych jednostek akredytujących.

Przepisy te stosowane są do weryfikacji danych o emisji gazów cieplarnianych i danych dotyczących tonokilometrów, począwszy od 1 stycznia 2019 r., do weryfikacji danych istotnych dla aktualizacji wskaźników ex ante oraz do celów ustalenia przydziału bezpłatnych uprawnień do emisji dla instalacji.

Wymogi weryfikacji raportów z zakresu emisji gazów cieplarnianych

Weryfikacji przez akredytowanych weryfikatorów EU ETS wymaga:

  • raport na temat wielkości emisji;
  • raport dotyczący danych podstawowych;
  • raport dotyczący danych nowej instalacji.

Jakie są wymagania wobec weryfikatorów EU ETS?

Wymogi odnośnie weryfikatorów unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych dotyczą:

  • sektorowych zakresów akredytacji;
  • procedury zachowania kompetencji;
  • zespołów weryfikacyjnych;
  • kompetencji dotyczących audytorów unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych i audytorów wiodących EU ETS;
  • kompetencji, dotyczących osób dokonujących niezależnego przeglądu;
  • korzystania z pomocy ekspertów technicznych;
  • procedur odnoszących się do czynności weryfikacyjnych;
  • dokumentacji oraz komunikacji;
  • bezstronności oraz niezależności.

Wymogi dla jednostek akredytujących weryfikatorów EU ETS

Przepisy odnośnie jednostek akredytujących w zakresie akredytacji weryfikatorów EU ETS dotyczą:

  • krajowej jednostki akredytującej;
  • akredytacji transgranicznej;
  • niezależności oraz bezstronności;
  • zespołu oceniającego;
  • wymagań w zakresie kompetencji asesorów;
  • ekspertów technicznych;
  • procedur;
  • skarg;
  • zapisów i dokumentacji;
  • dostępu do informacji oraz poufności;
  • oceny wzajemnej;
  • działań naprawczych;
  • wzajemnego uznawania weryfikatorów;
  • monitorowania świadczonych usług;
  • elektronicznej wymiany danych i wykorzystania systemów automatycznych.

Wymiana informacji między państwami członkowskimi

Wymiana informacji z zakresu emisji gazów cieplarnianych między państwami członkowskimi związana jest z:

  • punktami kontaktowymi;
  • programem prac akredytacyjnych i sprawozdaniem z wykonywanych zadań;
  • bazą danych akredytowanych weryfikatorów unijnego systemu handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych;
  • działaniami nadzorczymi oraz środkami administracyjnymi.

Od kiedy stosowane są nowe rozporządzenia MRR i AVR, co z poprzednimi?

Rozporządzenie 2018/2066 stosuje się od 1 stycznia 2021 r. Natomiast poprzednie, tj. rozporządzenie nr 601/2012, traci moc z tym dniem, ale jego przepisy mają w dalszym ciągu zastosowanie do monitorowania, raportowania i weryfikacji emisji gazów cieplarnianych, mających miejsce przed 1 stycznia 2021 r.

Rozporządzenie 2018/2067 stosuje się od 1 stycznia 2019 r. Natomiast poprzednie, tj. rozporządzenie nr 600/2012, straciło moc z tym dniem, ale jego przepisy mają w dalszym ciągu zastosowanie do weryfikacji emisji gazów cieplarnianych, mających miejsce przed 1 stycznia 2019 r.

Planowane zmiany przepisów z zakresu emisji gazów cieplarnianych

Zgodnie z informacją Krajowego Ośrodka Bilansowania i Zarządzania Emisjami, Komitet ds. Zmian Klimatu ukończył prace nad zmianą rozporządzeń MRR oraz AVR. Zmienione rozporządzenia MRR i AVR czekają na ogłoszenie w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Dodatkowo KE przygotowuje nową wersję formularza planu monitorowania wielkości emisji gazów cieplarnianych uwzględniającą rozporządzenie MRR z powyższymi zmianami. Wzór nowego formularza planu monitorowania wielkości emisji gazów cieplarnianych ma się ukazać w styczniu 2021 r.

Autor: Fundacja Razem dla Środowiska