Zakończone w 2019 r. prace nad pakietem „Czysta energia dla wszystkich Europejczyków” wskazały sposób wdrażania unijnych celów klimatyczno-energetycznych na 2030 r. Dodatkowo w 2019 r. Komisja Europejska opublikowała komunikat w sprawie Europejskiego Zielonego Ładu – strategii, której celem jest osiągnięcie neutralności klimatycznej w Unii Europejskiej (UE) do 2050 r.
Należy zauważyć, że Polska poczyniła w ostatnich kilkunastu latach ogromne postępy w zmniejszeniu wpływu sektora energii na środowisko, w szczególności poprzez modernizację mocy wytwórczych. Jednak, mimo dotychczasowo podjętych działań, nadal nasza zależność od paliw węglowych jest znacznie wyższa niż innych państw członkowskich UE.
Dążąc do niskoemisyjnego systemu energetycznego, Rada Ministrów przyjęła uchwałę w sprawie „Polityki energetycznej Polski do 2040 r.” (PEP2040) – długoterminowej strategii dotyczącej rozwoju sektora paliwowo-energetycznego.
Filary, na których opiera się PEP2040:
- I – sprawiedliwa transformacja;
- II – zeroemisyjny system energetyczny;
- III – dobra jakość powietrza.
Na poziomie krajowym PEP2040 wyznacza ramy związane z przemianą energetyczną w Polsce, uwzględniając skalę wyzwań związanych z dostosowaniem krajowej gospodarki do uwarunkowań regulacyjnych Unii Europejskiej.
Jak miasta mogą przygotować się do zmian wynikających z PEP2040?
Przede wszystkim warto zadbać o opracowanie lub aktualizację lokalnych dokumentów strategicznych i planistycznych, które w nowej perspektywie finansowej na lata 2021-2027 mogą przynieść miastu czy gminie wymierne korzyści. Niewątpliwie do najważniejszych dokumentów strategicznych, warunkujących w przeszłości pozyskanie zewnętrznych środków finansowych w ramach programów wspierających działania niskoemisyjne, należy zaliczyć plan gospodarki niskoemisyjnej (PGN). Aktualny PGN wyznacza cele strategiczne i szczegółowe, a także ramy gospodarki niskoemisyjnej na poziomie lokalnym, w tym wykaz planowanych do realizacji zamierzeń inwestycyjnych oraz ich efektów energetycznych i ekologicznych.
Na uwagę zasługuje również miejski plan adaptacji do zmian klimatu. Jest to dokument strategiczny, będący odpowiedzią na potrzebę przygotowania miasta na coraz bardziej widoczne i odczuwalne skutki zmian klimatu. Rzeczowo sporządzony dokument, uwzględniający wytyczne z „Podręcznika adaptacji dla miast – wytyczne do przygotowania Miejskiego Planu Adaptacji do zmian klimatu”, wskazuje najkorzystniejsze, a jednocześnie realne do wdrożenia na danym obszarze rozwiązania adaptacyjne.
Aktualizacja lub nowe opracowanie ww. dokumentów strategicznych to najlepsza metoda na przygotowanie się miasta czy gminy do nadchodzących zmian. Dobrze przygotowany plan gospodarki niskoemisyjnej lub miejski plan adaptacji do zmian klimatu może w przyszłości być skutecznym wsparciem w staraniach o środki finansowe na realizację ujętych w nim inwestycji.
Autor: Fundacja Razem dla Środowiska